Với những người lần đầu bén duyên với thiền môn, thiền định thường được xem là một trạng thái tĩnh lặng khác biệt, hoặc là một trải nghiệm hỷ lạc mà người tập phải nỗ lực đạt tới. Song, khi bước vào lộ trình Ngài Mahāsi cho người mới, chúng ta sẽ nhận ra một quan điểm hoàn toàn mới mẻ: hành thiền không cốt để biến đổi mình thành một nhân vật khác, mà là để nhìn thấu bản thân trong từng nhịp sống đang diễn ra.
Trong các nội dung Ngài Mahasi bài giảng, Vị thầy luôn chỉ dạy một triết lý sơ đẳng nhưng vô giá: cần ghi nhận rõ ràng các hiện tượng đang diễn ra trên thân tâm, theo đúng cách mà chúng đang vận hành. Không đòi hỏi việc dùng trí tưởng tượng hay phân tích lý trí, cũng chẳng cần gồng mình để đạt được một trạng thái giả tạo nào. Mọi thứ chỉ xoay quanh sự “tỉnh thức” — ghi nhận một cách nối liền, ngay thẳng và không phân biệt.
Đối với người khởi sự, hệ thống của Ngài Mahāsi rất tương xứng nhờ cấu trúc logic, minh bạch và tính thực tiễn cao. Người tu tập được hướng dẫn khởi đầu bằng một đối tượng thân thuộc: sự nhấp nhô của cơ bụng tương ứng với mỗi hơi thở. Lúc bụng phồng thì hay biết là “phồng”, lúc bụng xẹp thì hay biết là “xẹp”. Sự thực hành cốt yếu ở điểm này. Khi tâm bắt đầu xao lãng, chỉ cần nhận diện là “suy nghĩ”; nếu xuất hiện âm thanh, hãy ghi nhận trạng thái “nghe”. Đừng tự trách móc hay nảy sinh tâm lý khó chịu, rồi từ tốn đưa tâm về lại với đối tượng thiền định ban đầu.
Trong các buổi Ngài Mahasi bài giảng, Ngài luôn khẳng định: chính cái thấy biết tỉnh thức này, khi được áp dụng một cách đúng pháp và kiên trì, sẽ từng chút làm rõ đặc tính vô thường, khổ và vô ngã của mọi pháp hữu vi. Hành giả sơ cơ không cần lo lắng về việc chưa hiểu hết kinh điển ngay lập tức. Chỉ cần thực hành đúng pháp, sự hiểu biết sẽ tự nhiên thăng hoa theo thời gian.
Một khía cạnh then chốt trong kỹ thuật Ngài Mahāsi cho người mới là thái độ hành trì. Ngài không tán thành việc ép xác khổ hạnh, cũng không chấp nhận sự buông thả. Cốt lõi là ở sự nỗ lực trung hòa, chánh niệm đúng mức và thái độ nhẫn nại trường kỳ. Thiền định tuyệt nhiên không phải là một cuộc chạy đua thành tích, mà là nẻo về để quan sát thấu đáo mọi biến đổi nơi thân và tâm.
Không chỉ giới hạn trong lúc ngồi, Ngài Mahāsi còn hướng dẫn đưa tỉnh giác vào mọi tư thế: trong suốt các trạng thái đi, đứng, nằm hay ngồi. Khi đang đi, nhận diện việc đi; khi đang đứng, nhận diện việc đứng. Nhờ thế, việc tu tập không bị gò bó trong các thời khóa cố định, mà biến chuyển thành một thói quen tự nhiên trong đời sống mỗi ngày.
Với hành giả sơ cơ, hướng đi Ngài Mahāsi cho người mới là một con đường thực tế và vững chãi. Không dựa trên niềm tin không kiểm chứng, cũng không tìm kiếm những kinh nghiệm kỳ ảo. Chỉ cần một tấm lòng thành thực để nhìn lại mình, một sự nhẫn nại để duy trì, và sự hạ mình để học hỏi từ thực tế đang diễn ra trong check here chính mình. Từ gốc rễ này, trí tuệ sẽ từng bước sinh trưởng một cách hết sức tự nhiên.